Verlichting

Overal waar je komt heb je te maken met verlichting. Zo heb buitenverlichting en binnenverlichting en van sfeerverlichting tot werkplekverlichting. Met verlichting wil men vaak een bepaalde sfeer creëren. In huis is dat bijvoorbeeld een gezellige rustige sfeer terwijl dit op een werkplek vaak een actieve sfeer is. Het is daarom ook belangrijk om te kijken welke verlichting u nodig heeft in de ruimte die je wilt verlichten. Als het gaat om verlichting komen je vaak lastige termen en vragen tegen. Hieronder zullen wij een aantal van deze termen uitleggen.

Fittingen

Er zijn meer dan 100 verschillende fittingen voor lampen. Hieronder hebben we de 7 meest voorkomende fittingen op een rijtje gezet met de eigenschappen voor welke lamp ze geschikt zijn. Types die met de letter E beginnen zijn draaifittingen en types die beginnen met GU zijn steekfittingen.

E27

De meest voorkomende fitting is de E27. Deze wordt ook wel eens grote fitting genoemd. De meeste gloei-, spaar-, halogeen- en LED lampen hebben een E27 fitting. Deze fittingen hebben een schroefdraad van 27 mm waarmee de lichtbron in de lamp gedraaid kan worden. Deze fitting is geschikt voor 230V.

E14

Deze fitting is kleiner dan de E27 en wordt ook vaak de kleine fitting genoemd. De meeste kleinere gloei-, spaar-, halogeen- en LED lampen hebben een E14 fitting. De fitting heeft een schroefdraad van 14 mm waarmee de lichtbron in een lamp gedraaid kan worden. Deze fitting is geschikt voor 230V.

GU10

Een GU10 fitting heeft een zogenaamde bajonetsluiting. Lichtbronnen met deze fitting worden voornamelijk gebruikt voor spotjes en is geschikt voor 230V. De fitting heeft twee pennen met 10 mm afstand ertussen. De pennen worden in de gaatjes van de spot geplugd waarna je de lichtbron met een kwartslag draaien hem vast zet.

GU5.3 fitting

Een GU5.3 of MR16 fitting heeft een Bipin voet of ook wel een steekvoet genoemd. De fitting heeft twee pinnen met 5,3 mm afstand ertussen. Lichtbronnen met deze fitting worden voornamelijk gebruikt in badkamers, keukens en buitenhuis zoals de tuin of onder de dakrand van het huis. omdat deze geschikt is voor 12V wat een veilige spanning is voor deze natte ruimtes

G4 fitting

Een G4 fitting lijkt op een GU5.3 fitting maar wordt meestal gebruikt voor decoratieve verlichting op 12V. Denk hierbij aan sfeerverlichting, bureaulampen, staande lampen en afzuigkappen

G9 fitting

De G9 fitting heeft een steekfitting met 2 lusjes met 9 mm afstand ertussen. Deze fitting komt meestal voor in kleine wand- of plafondlampen. De lichtbron kun je gemakkelijk inprikken en inschakelen.

GX53 fitting

De GX53 fitting heeft net als een GU10 fitting een zogenaamde bajonetsluiting, maar is platter dan de normale GU10. Lichtbronnen met deze fitting worden voornamelijk gebruikt in platte armaturen zoals grondspots en plafondlampen en is geschikt voor 230V.

Watt vs. Lumen

Het wattage van een lamp is de hoeveelheid energie dat de lamp verbruikt. Lumen geeft de lichthoeveelheid aan dat een lamp uitstraalt. Het is de lichtsterkte en geeft aan hoeveel licht een lamp geeft, terwijl watt enkel het energieverbruik aangeeft. Lumen is daarom de doorslaggevende term voor de hoeveelheid van verlichting. Tegenwoordig wordt er daarom ook meer gekeken naar lumen dan naar watt.

LED en wattage

Het is bijna onmogelijk om wattages om te rekenen naar lumen omdat het twee verschillende eenheden zijn. Vroeger betekende een hoge wattage, meer licht van de lamp. Tegenwoordig zijn er lampen zoals vele LED lampen die met een laag wattage ook veel licht geven. Je kan wel zeggen dat een lamp wat een hogere wattage heeft, meer lumen heeft door de hoge lichtsterkte.

Verlichting dimmen

Een dimmer is een schakelaar waarmee je de stroom of spanning naar je lamp regelt met als resultaat dat je de lichtsterkte van je lamp kan variëren. Wanneer je bijvoorbeeld wil werken is meer of helderder licht makkelijker dan wanneer je gedimd licht hebt.

Er zit een minimale en een maximale belasting (Watt) op een dimmer. Een lamp met een totaal wattage tussen die minimale en maximale belasting zijn zonder problemen te dimmen.

Kleurtemperatuur

De kleurtemperatuur van verlichting is de warmte van het licht. Dit heeft niets te maken met hoe warm de lamp wordt, maar of het licht warm of koud oogt. Kleurtemperatuur wordt uitgedrukt in de eenheid Kelvin (K). Hoe hoger het aantal Kelvin hoe “kouder” en witter het licht is. Hoe lager het aantal Kelvin hoe “warmer” en geler het licht is.

Bij verlichting verschilt de kleurtemperatuur per soort lichtbron. Van warm naar koud:

Kaarslicht: 1500 K
Gloeilamp: 2600 - 2700 K
Halogeenlamp: 2700 - 3000 K
TL-buis: 4500 - 6500 K
Daglicht: 5500 - 7000 K

IP-waarden

Je ziet op verlichting vaak een IP-waarde terug, maar wat betekent deze waarde eigenlijk? Het eerste cijfer geeft de mate van bescherming aan tegen vaste stoffen en het tweede cijfer de bescherming tegen vocht en water.

Op het gebied van verlichting zijn de volgende IP-waarden het meest voorkomend :